Άγχος στην παιδική ηλικία

Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν τις πιο συχνά εμφανιζόμενες διαταραχές κατά την παιδική ηλικία. Συγκεκριμένα, η συχνότητα εμφάνισης στον παιδικό πληθυσμό κυμαίνεται μεταξύ 3-18%. Τα παιδιά αγωνιούν για ανάλογες καταστάσεις με αυτές των ενηλίκων.
Ποιοι είναι οι λόγοι που τα παιδιά έχουν άγχος?

• Τα παιδιά, ενδέχεται να «υιοθετούν» και να συμμερίζονται το άγχος των γονιών τους. Στις προσχολικές ηλικίες, αιτία άγχους μπορεί πολύ απλά να είναι η ελλιπής παρουσία του γονέα στη ζωή του παιδιού. Στα παιδιά σχολικής ηλικίας και τους εφήβους, το άγχος μπορεί να προκαλείται από τις σχολικές του επιδόσεις, αλλά και από την πίεση του κοινωνικού τους περίγυρου (ενσωμάτωση σε παρέες, δημοτικότητα κ.λπ.). Άγχος, όμως, μπορεί να προκαλέσουν και οι πιο καλοπροαίρετοι γονείς στα παιδιά τους οι οποίοι είναι πετυχημένοι στη ζωή τους και άθελα τους δημιουργούν υψηλές προσδοκίες. Τέλος, κάποιες καταστάσεις που δημιουργούν αισθήματα άγχους σε άτομα κάθε ηλικίας είναι μία ασθένεια, ένα διαζύγιο, ένας θάνατος καθώς λειτουργούν ως αιτίες απώλειας της σταθερότητας και της αίσθησης ασφάλειας στη ζωή τους.

Πως θα καταλάβουμε ότι ένα παιδί έχει άγχος?

• Τα συμπτώματα του άγχους στα παιδιά αφορούν σωματικά προβλήματα, αλλαγή στην συμπεριφορά και στις σχέσεις του/της με τους άλλους. Οι απότομες αλλαγές στη διάθεση του, στην κινητικότητα του, αλλαγές στον ύπνο (υπνοβασία, αυπνίες), προβληματικές καταστάσεις όπως η νυχτερινή ενούρηση, δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο, δυσκολίες συγκέντρωσης, απομόνωση ή και επιθετική συμπεριφορά αποτελούν μερικές ενδείξεις ότι το παιδί βιώνει άγχος. Σημαντικό να αναφερθεί ότι μόνο όταν τα παραπάνω συμπτώματα παρουσιάζονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα είναι αναγκαία να αξιολογηθούν ώστε να αντιμετωπιστούν.

Τέλος, με ποιους τρόπους θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το άγχος? 

• Εκδηλώστε τρυφερότητα. Αγκαλιάστε τα πείτε τα «σε αγαπώ» γιατί τους κάνει να αισθάνονται ασφαλή και ήρεμα.
• Αφιερώστε χρόνο σε μεθόδους που το χαλαρώνουν και τον βοηθούν να εκτονώνεται όπως είναι ένα χόμπυ ή μία άλλη μορφή άσκησης.
• Τονώστε την αυτοπεποίθηση του. Επαινέστε το για κάθετι καλό που κάνει και μην το συγκρίνετε με άλλους όπως αδέλφια, φίλους.
• Οι κανόνες θα πρέπει να τίθενται με σαφήνεια. Τα παιδιά χρειάζονται ξεκάθαρα όρια για να αισθανθούν προστατευμένα. Φροντίστε να είστε συνεπείς στην ανατροφή που προσφέρετε στα παιδιά σας και μην αποκλίνετε από τους κανόνες που έχετε θέσει. Ακραίες συμπεριφορές που προσεγγίζουν την αυταρχικότητα ή την υπερβολική ανεκτικότητα καλό είναι να αποφεύγονται.
• Τέλος, αναγνωρίστε την αδυναμία σας να βοηθήσετε το παιδί σας, εάν αυτό επιδεικνύει ιδιαίτερα έντονα συμπτώματα άγχους και απευθυνθείτε σε κάποιον ψυχολόγο. Ο ψυχολόγος θα αξιολογήσει τα συμπτώματα άγχους που βιώνει το παιδί σας, θα σας ενημερώσει για την λειτουργία του άγχους και θα σας δείξει τρόπους αντιμετώπισης του. Αυτή η παρέμβαση μπορεί να γίνει ατομικά ή ομαδικά. Η θεραπεία που είναι αποτελεσματική και βραχεία για τη διαχείρηση των αγχογόνων συμπτωμάτων ενός παιδιού είναι η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.